De Stichting Odigia heeft, vooral van 1995 tot 2005 in Den Haag, haar taak als gangmaker voor een écht ikonenmuseum nu wel verricht.
In 2005 moest Odigia plaats maken voor de bouw van stadsappartementen en in Den Haag haar deuren sluiten.
Odigia streeft nu naar de bouw van het IKONYON op internet. Een museale multimediapresentatie die de ontwikkeling toont van tienduizenden jaren vereerde beeltenissen.
De historische lijn van 'ikonen en devotie'.
40 jaar lang hebben de initiators van de Stichting Odigia ervoor gepleit dat de Oost-christelijke (ikonen-)kunst de museale erkenning zou krijgen die het als een van de belangrijkste culturen ter wereld verdient.
Nederland heeft in Kampen nu een volwaardig ikonenmuseum. Twee musea, Utrecht en Uden, bezitten een collectie die het waard is om daar een apart ikonenmuseum voor te stichten. Daarnaast zijn er in Nederland enkele collecties die - hoewel niet museaal - de moeite waard zijn om een bezoek aan te brengen (als ze te zien zijn!).
ONZE (VOORLOPIGE) KEUZE VAN MUSEA EN COLLECTIES
- Ikonenmuseum Recklinghausen
- Ikonenmuseum Kampen
- Catharijneconvent, Utrecht
- Collectie Museum voor Religieuze Kunst, Uden
- Wilhelmietenmuseum, Huijbergen
- Bijbels Museum, Amsterdam
- Hermitage, Amsterdam
- Museumpark Orientalis, Nijmegen
Ikonenmuseum Recklinghausen
|
|
Voor het waarderen en genieten van kunst worden grenzen steeds minder een belemmering. En Recklinghausen in het Duitse Roergebied ligt voor vele Nederlanders niet veel kilometers verder dan Kampen of Den Bosch.
|
 |
|
Daarom is hier, als eerste in de volgorde van belangrijkheid, het oudste en nog steeds meest omvangrijke ikonenmuseum in onze nabijheid genoemd: het Ikonenmuseum Recklinghausen.
Het museum is in 2011-2012 grondig verbouwd en uitgebreid. U kunt er genieten van een uitgebreide, unieke collectie.
|
Ikonenmuseum - Kampen
|
|
Nederland is in 2005 in Kampen een fraai, intiem Ikonenmuseum rijk geworden. Overigens weer dankzij een particulier initiatief, waarvoor de 'Alexander Stichting voor Russisch-orthodoxe kunst' werd opgericht.
|
Basis was de omvangrijke collectie van een enthousiast verzamelaar. Dankzij aankopen en giften groeit die collectie.
Ook hier is het aan de grote inzet van vrijwilligers te danken dat het museum kan bestaan. Niet alleen voor de 'kenners' maar ook voor een groot publiek dat de 'ikonen' gaat ontdekken is het museum in Kampen nu al een begrip geworden.
Het Ikonenmuseum Kampen heeft met enkele mooie exposities al bewezen dat het ook goed ruimte kan bieden aan andere ikonen dan de eigen collectie.
De collectie en de exposities zijn een (herhaalde) reis naar Kampen dan ook ten volle waard. Samen met een bezoek aan het Gemeentelijk Museum Kampen, het Kamper Tabaks Museum en een wandeling door het mooie centrum van de oude IJsselstad, wordt uw bezoek een cultureel verrassend 'dagje uit'.
|
|
Museum Catharijneconvent - Utrecht
|
Het wordt tijd dat ook de gevestigde grote musea, naast het tonen van vele andere culturen der wereld, eindelijk hun opdracht beseffen en plaats inruimen voor de Oost-christelijke kunst en cultuur. Een cultuur waaraan de hele westerse kunst schatplichtig is.
Inderdaad was het Catharijneconvent in Utrecht een van de eerste musea die deze taak heeft opgepakt. Enkele opzienbarende exposities van ikonen uit Russische musea hebben de ogen van velen geopend voor de schoonheid van de ikonen.
Het Catharijneconvent beschikt zelf over een fraaie, groeiende ikonencollectie, die grotendeels uit giften van particulieren is ontstaan. Utrecht verdient het, dat daarvoor - verbonden aan het Catharijneconvent - een permanente locatie komt: een ikonenmuseum voor een eigen collectie en met de mogelijkheden tot hoogwaardige exposities. Voor de presentatie van de stad Utrecht kan dat een belangrijke aanwinst zijn.
|
|
Collectie van het Museum voor Religieuze Kunst - Uden
|
|
Uden beschikt over een – naar kwalitatieve normen beginnende, maar zeker bezienswaardige - collectie ikonen.
Uit de fraai verzorgde, hardcover catalogus ‘Ikonen in de Abdij’ blijkt dat vooral de collecties van twee verzamelaars, Gladdines en Helmes, het beeld bepalen.
Het gaat daarbij om een aantal bezienswaardige en interessante, maar merendeels standaard-ikonen uit de 19e eeuw.
|
|
| |
klik op de afbeelding voor een tekst over deze - en een andere - ikoon
|
Daarnaast enkele prachtige oudere ikonen, waarvan het ‘kernstuk’ van de collectie: de ‘Moeder Gods Eleousa’ eruit springt. Evenals de door een gift verkregen ‘Geboorte van Jezus’.
Ook Brabant verdient een goede museale presentatie van een collectie ikonen die permanent getoond wordt en geregeld 'verrijkt' wordt met exposities van andere ikonencollecties. Eind 2011 en voorjaar 2012 heeft Uden met een grotere expositie haar collectie ikonen getoond. Ongetwijfeld heeft die expositie meer publiek getrokken en ook de waardering voor de vaste collectie religieuze kunst van het museum vergroot.
Uden wacht een belangrijke taak om de ikonen een meer permanente plaats te geven en vervolgens de talrijke Brabantse verzamelaars 'van de eerste uren' enthousiast te maken voor uitbreiding van de collectie. De (nieuwe) directeur, Frederieke Jeletich-Visser, houdt van ikonen. Onder haar leiding kan het museum tot een belangrijk museum voor Oost-christelijke kunst uitgroeien.
Odigia is graag bereid tot advies en bemiddeling voor schenking. Odigia kent meerdere ikonenvrienden in Zuid-Nederland, met belangrijke collecties die deels zelfs uit de 50er tot 70er jaren van de vorige eeuw stammen. Daarmee kan een prachtige collectie ikonen worden opgebouwd. (En schenken aan een museum heeft vele voordelen! Moreel en fiscaal.)
|
Wilhelmietenmuseum - Huijbergen
|
|
West-Brabant is ook een kleine maar heel fraaie collectie ikonen rijk die in een - beperkte - museale setting wordt getoond en zeker de moeite van een bezoek waard is. Het voormalige Wilhelmietenklooster 'Ste. Marie' in Huijbergen (Gemeente Woensdrecht) is het Wilhelmietenmuseum geworden. Daar hangt, in de vroegere boerenkeuken, de collectie van wijlen Prof. Pjotr Hendriks.
|
|
|
Een delicate collectie, die deze 'pionier' in de relatie met de Russisch-orthodoxe kerk vergaarde. Als geschenken die hij kreeg in de jaren dertig van de vorige eeuw, tijdens zijn bezoeken aan zijn christelijke vrienden in de toenmalige Sovjet Unie.
|
Bijbels Museum - Amsterdam
|
|
“Aan de Amsterdamse grachten” hebben velen hun hart aan het Bijbels Museum verpand. Jammer genoeg beschikt dat (voor zover we nu weten) nog niet over een permanente collectie kunst die 'in het oosten' zo sterk met de bijbel verbonden is. Het Bijbels Museum zou daar eigenlijk wel de aangewezen plaats voor zijn, hoewel men nu al worstelt met ruimtegebrek.
Dat de publieke belangstelling en het begrip voor de ikonenkunst flink is toegenomen, is voor een belangrijk deel te danken aan de bijzondere exposities van ikonen die daar werden georganiseerd.
Dus heeft het zin om hun website onder de favorieten op uw computer te zetten zodat u op de hoogte blijft van hun ikonen-activiteiten.
|
|
Hermitage - Amsterdam
|
|
In 2009 wel de meest bekend geworden culturele aanwinst voor Nederland en ook al meteen de meest succesvolle in toeloop. Dankzij een beroemde naam en een machtige sponsor.
In feite geen museum. Maar wellicht de belangrijkste expositielocatie in Nederland voor – in het bijzonder – uit Rusland afkomstige kunst. Daarbij speelt de herkomst uit de collecties van het ‘Moederbedrijf’ de Hermitage in St. Petersburg de hoofdrol en dus niet specifiek ‘Russische’ kunst.
|
Wanneer gedacht wordt aan bijzondere exposities die de schatten tonen van de Hermitage in St. Petersburg, dan is het zeker aan te raden om het programma van de Hermitage in Amsterdam goed te volgen. Vooral als het bruiklenen uit St. Petersburg betreft. De Hermitage in St. Petersburg heeft bijvoorbeeld een unieke collectie Byzantijnse kunst. Vlakbij ligt het Russisch Museum met een van de belangrijkste collecties ikonen in Rusland. (Bovendien hebben de directies van beide musea ook een innige familiale band!)
Daarnaast biedt het programma van de Hermitage ook evenementen op het gebied van de Russische (liturgische) muziek, literatuur en dergelijke.
| |
Museumpark Orientalis - Nijmegen
|
Museumpark Orientalis is het openluchtmuseum voor Cultuur en Religie in Heilig Landstichting. Het museum bouwt voort op een honderd jaar oude traditie. Als "Bijbels Openluchtmuseum" is het begonnen als katholiek devotiepark waar bezoekers uit binnen- en buitenland scènes uit het leven van Jezus konden bekijken.
In 2005 werd het openluchtmuseum herdoopt tot "Museumpark Orientalis", omdat het vanaf die tijd gewijd is aan drie wereldreligies. Naast de christelijke en joodse traditie is er in het museumprogramma ook aandacht voor de islam.
De komende jaren wil het museumpark verder uitgroeien tot een eigentijds themapark voor de vijf wereldreligies en spiritualiteit.
Het museumpark is in de winterperiode gesloten. Sinds 23 maart 2013 is het weer open voor bezoekers.
Een bijzonder onderdeel is het "Arabische dorp".
Dit "Arabisch dorp" is uitgebreid met een museummoskee, een tuin en een irrigatiesysteem. De museummoskee is ontworpen naar voorbeeld van een moskee in Birkat in Oman. De bezoeker kan in dit gebouw kennismaken met de rituelen die in een moskee plaatsvinden en leren welke functie een dergelijk gebouw voor de Islamitische gemeenschap heeft. Het Sultanaat van Oman heeft dit project gefinancierd en ook geadviseerd bij het ontwerp en de inrichting.
Met al haar ikonenvrienden wacht Odigia ook op een plaats voor de historie van de Orthodox-Christelijke ikonenkunst. De geschiedenis van het Christendom is dan vollediger getoond. Welke genereuze sponsor werpt zich op voor de (af)bouw van de basilica, die indertijd niet verder gekomen is dan het voorgebouw?
|
En nu maar hopen dat Odigia dit deel van de website spoedig en vaak mag uitbreiden.
